Column Johan van de Worp: (Ver)rekening houden met…

Binnen ons rechtssysteem is het mogelijk dat partijen vorderingen onderling met elkaar verrekenen. De ene vordering wordt dan weggestreept tegen een andere vordering, of een deel ervan. Dat geeft iemand veel mogelijkheden.

Het voorkomt een situatie waarin jij je vordering niet voldaan zou krijgen, maar je de ander wel gewoon moet betalen.
Bijvoorbeeld, omdat de ander niet kan betalen. Zelfs als jouw vordering op de ander verjaard is, kan je deze nog steeds verrekenen met de vordering die de ander op jou heeft. Wel zijn er een aantal strenge eisen waaraan voldaan moet zijn, wil je kunnen verrekenen. Allereerst moeten de vorderingen geschikt zijn om tegen elkaar weg te strepen.

Geld vorderingen zijn het eenvoudigst met elkaar te verrekenen. Maar, ook een schadevergoeding omdat een gebrekkig product is geleverd, is geschikt om te verrekenen met de betaling van de koopsom. Dan is ook voldaan aan de eis dat de vorderingen moeten zijn ontstaan uit dezelfde rechtsverhouding. In dit geval de overeenkomst voor de aankoop van het gebrekkige product. Als derde eis geldt dat de verrekening alleen kan plaatsvinden tussen dezelfde partijen.
Koop je iets bij de vennootschap van een ander, dan kan je jouw verplichting tot betaling van de koopsom niet verrekenen met een vordering die deze persoon in privé eventueel op jou heeft. Op die laatste eis geldt wel een uitzondering. In het zakelijk verkeer worden namelijk regelmatig geldvorderingen door de schuldeisers verkocht aan een incassobureaus, of overgedragen vanuit de vennootschap naar privé. Er vindt dan cessie van de vordering plaats. Verrekening van bijvoorbeeld een schadevergoeding zou dan voor de schuldenaar niet meer mogelijk zijn, omdat er geen sprake meer is van dezelfde partijen. De wet bepaalt echter dat bij een vordering die onder bijzondere titel is overgedragen, bijvoorbeeld dus door cessie, verkoop of schenking, de schuldenaar zich nog wel op verrekening kan beroepen tegen de nieuwe schuldeiser.

Ingewikkeld wordt het wel als de nieuwe schuldeiser komt te overlijden. De erfgenaam van de nieuwe schuldeiser wordt dan eigenaar van de vordering. Er is dan echter sprake van een overgang van de vordering naar de erfgenaam onder algemene titel. Veel om rekening mee te houden dus!