Van V1 tot Vrijheid: een even serieus als speels kunstproject in Oosterwolde

Midden in een wadi, die het hart vormt van nieuwbouwwijk Oosterburgh in Oosterwolde, verrijst binnenkort een bijzonder kunstwerk. Het kunstwerk herinnert aan een heftige gebeurtenis die plaats vond op 3 maart 1945. Op deze dag ontsnapte de inwoners aan een grote ramp, toen een Duitse V1 uit de route raakte en neerstortte. Niet op het dorp, maar in een weiland waar nu de nieuwe wijk gebouwd is. 

Hanneke Bloemendaal

Ter nagedachtenis aan deze gebeurtenis kreeg Willem Bultman in 2010 de opdracht een monument te ontwerpen.  ”Het idee was destijds om het kunstwerk op ware grootte te maken, maar de financiën waren niet toereikend. Ook kon het kunstwerk niet midden in het weiland geplaatst worden waar de bom destijds viel. In plaats daarvan werd het beeld bij CNS de Wegwijzer geplaatst. Bij dit monument wordt sindsdien de jaarlijkse herdenking gehouden”, licht de kunstenaar toe. “Inmiddels is de situatie veranderd en is er geen weiland meer, maar een wadi behorend bij de nieuwbouwwijk. Deze wijk heeft een compleet eigen identiteit waarin alle straatnamen zijn vernoemd naar mensen die iets in de oorlog betekend hebben.”

Dorpsbelang Oosterwolde heeft het initiatief genomen om het kunstwerk te verplaatsen naar de exacte locatie van de bominslag. Ook werd voorgesteld om de gebeurtenis breder te herdenken aan de hand van een herinneringsplek annex speelplaats in de vorm van een kunst/speelmonument. Willem Bultman werd opnieuw gevraagd om een kunstwerk te ontwerpen. Lokale kunstenares Krista van Norel werd betrokken bij het kunstproject dat de naam V1 tot Vrijheid heeft gekregen. “We symboliseren de inslag van de bom door middel van een V1 op ware grootte, 4,73 meter hoog, ontworpen door Willem. Rondom het kunstwerk ligt zand, hier kunnen kinderen lekker in spelen en graven. Vanaf het kunstwerk liggen kriskras allerlei boomstammen, die steeds netter worden neergelegd. Dit verbeeldt de ‘weg’ van chaos naar veiligheid en tot slot naar herinneringen.”
De boomstammen fungeren tegelijkertijd als klim/speelobject en leiden naar een ‘veilig’ (speel)huis op palen met aan het eind het herdenkingsbeeld uit 2010 en een zitobject in de vorm van (beschermende) handen ontworpen door Krista.

Willem: “Er waren in 2010 nog volop getuigen van de bominslag in leven, waaronder wijlen Chris Spijkerboer. Destijds vertelde hij me zich nog goed te kunnen herinneren dat hij de schokgolf voelde. Hij was een jaar of 11 en niet ver van het weiland aan het spelen. Logischerwijs heeft de inslag een diepe indruk achtergelaten in het dorp, want het had heel anders kunnen aflopen.”
Krista: “Het doel is dat ook de kinderen van de Wegwijzer betrokken blijven bij het monument; zij mochten ook ideeën inbrengen voor het ontwerp.”

Het kunstwerk is tot stand gekomen dankzij subsidie vanuit de gemeente Oldebroek, Goed Bezig Oldebroek, projectontwikkelaar Wijnen en de Rabobank. “We zijn er echter nog niet”, vervolgt Krista. “Een groot deel van het kunstwerk is klaar en wordt binnenkort geplaatst. Voor het laatste deel, het zitobject in de vorm van grote handen, is de financiering nog niet rond. We hebben een aanvraag liggen bij het Cultuurfonds en de provincie. Het is de bedoeling om de officiële onthulling plaats te laten vinden op 3 maart 2025. Dan is het precies 80 jaar geleden dat de V1 insloeg.”